سفارش تبلیغ
صبا ویژن

سجده بر تربت امام حسین (ع)

 

چرا در متون دینى ما بر اهمیت و فضیلت سجده بر تربت امام حسین علیه‏السلام تأکید زیادى شده است؟

نماز، یکى از مهم‏ترین اعمال عبادى و پایه‏اى محکم براى خیمه شریعت اسلام به شمار مى‏آید. این عمل، بر ارکانى استوار مى‏باشد که یکى از آنها «سجده» است.

 

سجده در هر نماز واجب و مستحب، باید گزارده شود؛ اما این که سجده کردن بر چه چیزهایى درست است، باید گفت که همه مذاهب اسلامى سجده کردن بر زمین و خاک را صحیح مى‏دانند؛ بلکه طبق روایات رسیده از پیامبر صلى‏الله‏علیه‏وآله سجده بر خاک فضیلت بیشترى دارد.


در روایات اسلامى برگذاشتن پیشانى - به هنگامى نماز - بر خاک امر شده است و این امر، اگر واجب بودن این عمل را ثبات نکند، بى‏شک بر فضیلت و مطلوب بودن آن دلالت دارد.

 

از شخصى به نام «ابوصالح» چنین نقل شده است: «روزى نزد «ام سلمه» رفتم؛ پس، یکى از برادرزاده‏هایش وارد شد و شروع به خواندن نماز کرد؛ چون خواست به سجده رود، خاک را فوت کرد. ام سلمه گفت: اى فرزند برادر! خاک را فوت نکن؛ من شنیدم رسول خدا صلى‏الله‏علیه‏وآله به غلامش «یسار» که او نیز هنگام سجده کردن چنین کرد، فرمود: براى خدا، پیشانى‏ات را بر خاک گذار»

 

1- این تربت مقدس و ممتاز
حال که سجده کردن بر خاک برترى دارد، مى‏پردازیم به مسئله سجده بر تربت امام حسین علیه‏السلام. سرزمین کربلا همچون سرزمین مکه و مدینه، از تقدس و عظمت بالایى برخوردار است. در این باره، در کتاب‏هاى اهل سنت، روایات فراوانى نقل شده است؛ مثلاً این حدیث که مى‏گوید: روزى امیرمؤمنان علیه‏السلام از سرزمین کربلا عبور کرد و مقدارى از خاک آن را برداشت؛ بویید و گریست و فرمود: «هفتاد هزار نفر از این مکان محشور مى‏شوند و بدون حسابرسى وارد بهشت مى‏گردند»

 

 یا این روایات که از ام سلمه نقل شده است؛ «یک شب پیامبر صلى‏الله‏علیه‏وآله در حالى که مضطرب بود، به بستر رفت و خوابید. آن گاه با اضطراب و نگرانى بیدار شد و دردستش خاک خون آلود بود که آن را مى‏بوسید. گفتم: این خاک چیست، اى رسول خدا صلى‏الله ‏علیه‏و آله؟ فرمود: جبرئیل به من خبر داد که این - و به حسین علیه‏السلام اشاره کرد - در سرزمین عراق کشته مى‏شود. من به او گفتم: خاک آن زمین را که قتلگاه اوست، به من نشان بده و این همان خاک است».

 

 آرى، این سخنان در تقدیس خاک سرزمینى است که نواده معصوم پیامبر صلى‏الله‏علیه‏وآله و گُل خوشبوى او، یعنى امام حسین علیه‏السلام، در آن به شهادت رسیده است.


حال اگر کسى این خاک مطهر را مُهر نماز خود قرار دهد و بر آن سجده کند، آیا جاى آن هست که او را سرزنش کنیم و بر او عیب بگیریم و سجده و نمازش را نادرست بدانیم؟


این همه اصرار براى چیست؟
راستى چرا در متون دینى ما این همه بر اهمیت و ارزش تربت امام حسین علیه‏السلام و فضیلت سجده کردن بر آن تأکید شده است؟ تفاوت این خاک با خاک‏هاى دیگر در چیست و چه رازى در این خاک نهفته ا ست که سجده کردن بر آن حجاب‏هاى هفتگانه میان بنده و پروردگارش را مى‏دردو شفاى دردهاى جسم و جان انسان است و آن را «دواى بزرگ‏تر»5 گفته‏اند؟ براى روشن شدن مطلب و پى‏بردن به سرّ این سفارش مهم دینى، توجه به دو نکته زیر ضرورى است:


1. هر انسان نمازگزارى مى‏تواند براى مطمئن بودن از طهارت سجده‏گاه خود، مقدارى خاک را که از پاکى آن مطمئن است، با خود بردارد و هنگام نماز از آن استفاده نماید. این کار، در میان مسلمانان آغاز اسلام نیز انجام مى‏شده و منعى نداشته است. مى‏گویند «مسروق بن اجدع»، از راویان بزرگ اهل سنت، پاره‏اى خشت به همراه بر مى‏داشت و در سفرهایش، به هنگام نماز بر آن سجده مى‏کرد.


2. در نگاه ابتدایى، همه مکان‏ها و زمان‏ها مانند هم هستند و میان آنها تفاوتى نیست؛ اما همین مکان‏ها و زمان‏ها، وقتى با مقدسات یا با امور، اشخاص و وقایع مهم تاریخى نسبتى مى‏یابند، داراى ویژگى‏ها و مزایایى مى‏شوند و از دیگر مکان‏ها و اوقات متمایز مى‏گردند.

 

کعبه یک چهار دیوارى، مانند دیگر ساختمان‏هاى دست‏ساز بشرى است؛ با این تفاوت که با خداوند رابطه و نسبتى یافته و «خانه خدا» نام گرفته است و همین کافى است که ما آن را داراى شأن و مرتبه‏اى خاص، با احکام و آیین‏هاى ویژه بدانیم که همه مسلمانان باید آنها را رعایت کنند و به جاى آورند. دیگر مکان‏هاى مقدس و تاریخى و روزهاى مربوط به وقایع و رویدادها نیز چنین هستند و هر یک از جهتى اهمیت و اعتبار مى‏یابند و در ذهن‏ها و زبان‏ها ماندگار مى‏شوند.


پس از این دو نکته، اکنون مى‏پرسیم: چه چیز پیامبر صلى‏الله‏علیه‏وآله را بر آن داشت که بر فرزندزاده‏اش بگرید و سوگوارى کند و تربت کربلا را ببوید و ببوسد؟ چه چیز باعث شد که على علیه‏السلام هنگام عبور از کربلا، مشتى از خاک آنجا را ببوید و آن گاه آن قدر بگرید که زمین از اشک‏هاى چشم آن حضرت خیس شود؟ این جا است که هر انسان آزاده‏اى با اندکى تأمل به سرّ تربت مقدس کربلا و انتساب آن به خداى تعالى پى مى‏برد و این که آن خاک از حرمتى بزرگ برخوردار است.


بى‏شک، سجده بر تربتى که چنین عظمت و تقدسى دارد و از ذره ذره آن نداى تقرب به خداوند به گوش مى‏رسد و راز بزرگى و جلال و جبروت الهى در آن نهفته است و رموز عبودیت و خضوع، به آشکارترین صورت در آن تجلى یافته، سزاوارتر است و مى‏سزد که هر انسان مسلمانى در هنگام سجده، پیشانى بر خاکى بگذارد که آمیخته با «خون خدا»ست و مشام عاشقان فضیلت و آزادگى را مى‏نوازد و بوى دل‏انگیز توحید و شهادت در راه آن را در فضاى اعصار و قرون پراکنده مى‏سازد و براى همیشه الهام‏بخش حریت و رادمردى و فداکارى در راه خداست.


فرجام سخن این که سجده کردن بر تربت امام حسین علیه‏السلام اگرچه مورد توصیه و سفارش فراوان است، اما در نزد شیعه از واجبات به شمار نمى‏آید و میان آن و دیگر خاک‏ها در جواز سجده فرقى نیست و برخلاف آن چه بعضى از جاهلان و بى‏خبرانِ از آرا و اندیشه‏هاى شیعه گمان کرده‏اند، چه بسا شیعیان در سفر و حضر از مُهر نمازهایى غیر از تربت امام حسین علیه‏السلام و از دیگر چیزهایى که سجده بر آنها درست است، استفاده مى‏کنند؛ ولى با این همه معتقدند که سجده بر آن تربت پاک و شریف، فضیلت بیشترى دارد و براى خشوع و خضوع بیشتر در برابر پروردگار یکتا، مناسب‏تر است.


پى‏نوشت:

1. کنزالعمال، ج 7، ص 465؛ مسنَد احمد، ج 6، ص 301.
2. مجمع الزوائد، ج 9، ص 191.
3. مستدرک الحاکم، ج 4، ص 398؛ سیر اعلام النبلاء، ج 3، ص 15.
4. امام صادق علیه‏السلام فرمود: «سجده بر تربت حسین علیه‏السلام، حجاب‏هاى هفتگانه را مى‏دَرد»؛ بحارالانوار، ج 82، ص 334æ153.
5. همچنین آن حضرت فرمود: «خاک قبر حسین علیه‏السلام شفاى هر دردى است و آن بزرگ‏ترین شفاست»؛ من لایحضره الفقیه، ج 2، ص 599.

 


نوشته شده در  پنج شنبه 84/8/12ساعت  2:33 عصر  توسط سمیر جوان 
  نظرات دیگران()


لیست کل یادداشت های این وبلاگ
داعش
خواهد آمد
[عناوین آرشیوشده]